Speelgoed, stropdassen en verknipt blik

De verhalen van Ans Verdijk

Van jongs af aan is Ans Verdijk geïnspireerd door volksvlijt. Haar handen zijn altijd bezig om de meest uiteenlopende werken te maken. Het vertellen van verhalen is een belangrijk aspect binnen haar werk.

'Vruchtvreter, 'Verweende kwezels', 'Geschaakte shakers', 'Mijmerend graan', 'Leprawagen met doorgesneden medium', 'Medaillon der gezuchten' en 'Fluisterende muren'. Dit zijn titels van de mixed-media werken van Ans Verdijk. Zij kiest ze zorgvuldig en ze completeren wat ze maakt. 'Ik ben ook een "woordkunstenaar"', zegt ze. 'Mijn titels zijn beschrijvend en sturen de kijker in een bepaalde richting.’

Orde en chaos

Overal in het huis/atelier van AnsVerdijk hangen en staan haar assemblages, collages en intrigerende bouwsels, Ook in het interieur is de hand van Ans zichtbaar: in haar niet aflatende drang om haar omgeving te beïnvloeden. Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat is ze aan het werk Ze construeert uit kleine delen grote gehelen en schept wonderlijke werelden. Door erop in te zoomen valt haar doorwerkte detaillering op.

'Eigenlijk ben ik een chaoot', vertelt Ans, 'ik archiveer al werkend mijn eigen denken, schep er orde in. Het opstarten van een nieuw project begint in een grote chaos, gedurende het maakproces ordenen zich de dingen. Een werk is klaar als de chaos verdwenen is.'

Hergebruik

'Ik ben gefascineerd door wat ik om me heen zie, ik voed mezelf vanuit alledaagse "niksdingen".' Ze gebruikt bestaande materialen, allerlei banale en overbodige spullen zoals koekblikken, oude foto's, plastic speelgoed, draden, stukjes stof, kleding, maar ook dure merkartikelen en niemendalletjes. Ze verzamelt ze al jaren, op rommelmarkten en in recyclewinkels. Voortdurend is ze op zoek naar materialen die ze in haar werk zou kunnen hergebruiken.

De fascinatie voor bestaande materialen stamt uit haar kinderjaren. In een van de bijgebouwen van haar grote ouderlijke woning lagen bergen ingezameld papier en oud ijzer, waarvan de opbrengst voor de fanfare was. Dat was haar speelterrein: ze bouwde daar burchten en maakte er muziekinstrumenten van.

Beeldverhalen

'Ik ben een verteller, ik maak beeldende verhalen', zegt Ans. Als enig kind groeide ze op in een volwassen wereld. Daarin begon ze haar eigen verhalen te maken. Haar oma woonde boven in het ouderlijk huis, voor haar in een soort mysterieus wereldje. Ze had een geheimzinnige muurkast die voor Ans verwees naar andere werelden. Ze wijst me boven in huis, ze woont nog in haar ouderlijk huis, haar vroegere verstophoekje aan waar ze zich terugtrok in haar kinderwereldje.

'Ik hou van volksvlijt, ben geïnspireerd geraakt door mensen die altijd zaten te werken met hun handen, zoals mijn oma. Ook haar handen zijn altijd bezig, ze moeten iets doen.' Altijd heeft Ans meerdere dingen tegelijk onder handen. Ze houdt van het versierende element van textiel. Ze versiert ook zichzelf, alsof ze een paspop is - haar liefde voor theater is duidelijk aan haar af te lezen.

Op en om het lichaam

Ans werkt graag op en om het lichaam, want, zo vertelt ze, 'dan heb ik altijd de maat bij me.' Ze maakte bijvoorbeeld een mantel met allemaal mouwen als reactie op het gegeven dat als je mensen een hand wilt geven je wel eens het gevoel hebt dat je niet gekleed bent om die persoon een hand te geven. Met al die mouwen is de geschikte mouw altijd bij de hand. Een ander object met daarin met textiel omwikkelde tuitjes is bedoeld om voor de borst te hangen en geeft dienstbaarheid aan; het kunnen schenken uit de tuitjes.

Werken

Vaak is Ans bezig met uitersten, met de polen van een realiteit. Veel van haar werken zijn tweezijdig, dragen het contrast in zich. Haar 'Woman Licks' zijn eveneens lichaamsobjecten, met het contrast tussen man en vrouw en de stropdas als onderwerp. Ze gebruikt er onder andere oude stropdassen voor. Ans zegt hierover: 'Met een mooie stropdas vertoont de man al snel haantjesgedrag, deze fleurt zijn saaie kostuum op en imponeert de vrouw. Zij trapt erin, likt als het ware de man. De stropdas strikt de vrouw maar eigenlijk is de stropdas ook een strik voor de man; als je er te hard aan trekt is het zielig voor hem.’ ‘Woman Licks' zijn als het ware stropdassen voor vrouwen, een soort ambtsketens.

Vanwege hun geschiedenis en hun visuele aspect gebruikt Ans Verdijk graag knopen. Zo gebruikt ze knopen van bruidskleding vanwege hun lading en bepaalde kleuren knopen vanwege hun symboolwerking - ze staan bijvoorbeeld voor leven en liefde. Ze maakt er een soort driedimensionale gewaden van, de zogenaamde 'Button Webs'.

Een aantal werken krijgt een naam die verband houdt met de pijn van het verwerken van het materiaal, zoals bij 'Medaillons van de pijnzers', waar het blik in de vingers snijdt. Het is moeilijk te verknippen en verwerken. In de titel van deze werken zit het peinzen: hoe tot een sluitend beeld te komen? Het zijn assemblages van vooral verknipt blik; Ans noemt ze haar 'verstijfd textiel'.

Collages

Zo lang ze zich kan heugen maakt Ans naast haar mixed-media werk boeken en verslagen van haar reizen. Steeds weer maakt ze heel speelse collages, van papier, of gebruikt ze een bijzondere stof als ondergrond. Overal komen kleine objecten tevoorschijn. Ans borduurt er stukjes op en beschildert ze, brengt er materialen op aan, afkomstig uit haar rijke verzameling. Ans schuwt de nieuwe mogelijkheden niet; de computer is een gebruiksgoed voor haar. Momenteel onderzoekt ze de technische mogelijkheden die het textiellab te Tilburg haar kan bieden. Een misschien wat onverwachte wending die haar weer verder helpt in haar niet aflatende verkenningen en experimenten.

Voor meer informatie:

www.ansverdijk.com

Tekst: Dorothé Swinkels

Beeld: Ans Verdijk